Organizacja pracy umysłowej ucznia w systemie klasowo-lekcyjnym powoduje częste występowanie objawów znużenia i zmęczenia (przeciążeniem pracą umysłową w pozycji siedzącej). W rezultacie bardzo poważnie obniża się sprawność umysłowa oraz następuje osłabienie funkcji wegetatywnych organizmu. Dziecko przybiera niedbałą pozycję, garbi się, wierci w ławce i praktycznie nie uczestniczy w procesie nauczania (uczenia się). Należy przeciwstawić się tym negatywnym objawom znużenia, sprzyjającym pojawianiu się wad postawy ciała, przez stosowanie ćwiczeń śródlekcyjnych.
Celem tych ćwiczeń jest przede wszystkim:
- przeciwdziałanie negatywnym skutkom znużenia nakładającego się z postępem czasu przesiadywania w ławce szkolnej,
- ożywienie funkcji wegetatywnych, pobudzenie czynności układów krążenia i oddychania, przesunięcie masy krwi z okolic miednicy i kończyn dolnych do okolic niedokrwionych, a przede wszystkim do mięśni szkieletowych i górnej części tułowia i mózgu,
- korygowanie postawy ciała poprzez ruch wszechstronnie angażujący układ kostno-mięśniowy, zwłaszcza rozciąganie przykurczonych w czasie siedzenia mięśni klatki piersiowej i wzmacnianie rozciągniętych mięśni grzbietu,
- odciążenie analizatora wzrokowego przez zmianę akomodacji oka ustawionego stale na jedną odległość oczu do zeszytu lub książki,
- kształtowanie trwałego nawyku stosowania aktywnego wypoczynku i regeneracji sił w czasie pracy umysłowej w szkole i w domu.
Wskazówki organizacyjno – metodyczne:
- Ćwiczenia śródlekcyjne należy stosować na każdej lekcji w momentach, w których nauczyciel zauważy znużenie i zmęczenie uczniów(spadek percepcji, gwar, oznaki niepokoju lub apatii).
- Przerwy przeznaczone na przeprowadzenie ćwiczeń śródlekcyjnych
powinny trwać od 3 do 4 minut.
- Ćwiczenia prowadzi się w klasie przy otwartych oknach, bez
względu na porę roku.
- W doborze ćwiczeń należy wykorzystywać treści zawarte w programie nauczania dla danej klasy.
- Zestawy ćwiczeń powinny uwzględniać takie ćwiczenia, które
uaktywniają narządy ruchu nie uruchamiane wskutek jednostronnej i często niewłaściwej pozycji ucznia podczas przedłużonego siedzenia w ławce szkolnej.
- Zmiany zestawów ćwiczeń należy dokonywać przynajmniej raz
w tygodniu.
- W czasie prowadzenia ćwiczeń należy zwracać uwagę na ustawie
nie uczniów i dobór odpowiednich pozycji wyjściowych, by zapewnić ćwiczącym bezpieczeństwo i swobodę ruchu.
- Najwłaściwszą metodą prowadzenia ćwiczeń śródlekcyjnych jest
metoda zadaniowa lub zabawowo – naśladowcza.
- Muzyka jest elementem ożywiającym, odprężającym i pożądane
jest stosowanie jej w czasie ćwiczeń.
- Zestawy ćwiczeń śródlekcyjnych powinny być prowadzone
z uwzględnieniem następujących grup ćwiczeń:
- ćwiczenia szyi,
- ćwiczenia ramion,
- ćwiczenia tułowia w różnych płaszczyznach,
- ćwiczenia nóg,
- ćwiczenia oddechowe.
.
Przy doborze ćwiczeń należy pamiętać, że muszą one być łatwe, proste, ale jednocześnie dynamiczne i atrakcyjne. Nie należy obciążać układu nerwowego dziecka ćwiczeniami trudnymi, złożonymi i nowymi. W czasie prowadzenia ćwiczeń zarówno polecenia, jak i objaśnienia powinny być krótkie i zrozumiałe.
Realizując ćwiczenia śródlekcyjne należy zawsze pamiętać, że głównym ich celem jest odprężenie psychiczne i fizyczne, a nie podnoszenie sprawności ruchowej. Powinna im towarzyszyć atmosfera radości, swobody oraz gwarancja bezpieczeństwa.
Zestawy ćwiczeń śródlekcyjnych
Zestaw 1
- „Młynek". W siadzie, ręce w skurczu pionowym — krążenia ramion w przód, w górę i w tył. (Ruchem kierują łokcie).
- W staniu w małym rozkroku, ramiona wzdłuż tułowia, dłoni
skierowane na zewnątrz — skłon głowy w tył — popatrz na sufit, skłon; głowy w przód — popatrz na guzik pod brodą, skłon tułowia w przód — dotknij kolan, a następnie stóp.
- W staniu jednonóż, ręce splecione z tyłu — zataczanie kółek stopą
nogi wzniesionej, na zmianę prawej i lewej.
- Z postawy wykrocznej zmiana nóg podskokami.
- Zdmuchiwanie z dłoni kulki papieru. Zwrócić uwagę na długi wydech.
Zestaw 2
- Co mówi ławka. W siadzie w ławce, przykładanie do pulpitu na
przemian lewego i prawego ucha.
- Malowanie ścian i sufitu. W staniu, wznosy i opusty prawej,
a następnie lewej ręki — ruchy naśladujące malowanie.
- Przekładanie nogi przez splecione ręce. W staniu spleść ręce przed
sobą i przełożyć nogę ponad rękoma, następnie przełożyć ją z powrotem. To samo druga noga.
- Skoczki. Podskoki zwarte w miejscu z obrotami w lewo i w prawo.
- Głębokie wdechy i wydechy ze świstem wychodzącego powietrza.
Zestaw 4
- Siedząc w ławce — skręty głowy w lewo, w prawo oraz skłony
w przód i w tył.
- Rozkrok — skłon tułowia w przód z trzykrotnym, lekkim
uderzeniem palcami rąk o podłogę, wyprostowanie się i poprawa postawy.
- Stojąc w rozkroku — dwa zaznaczenia palcami rąk o uda i dwa
klaśnięcia nad głową (popatrzeć w górę na ręce).
- Po dwóch podskokach obunóż w miejscu pół obrotu w lewo
i w prawo.
- Dmuchanie na gorące mleko. Głęboki wdech nosem i wydech
ustami. Zestaw 5
- „Zegar". Skłony głowy w prawo, w lewo (tik-tak).
- „Zapalanie zapałki". Szybkie wyprostowanie ramion w górę w skos, dłonie
przesuwają się z boku po tułowiu od bioder w górę, następnie powolne opuszczanie ramion bokiem w dół.
- „Dzwon". Poprawny siad w ławce z chwytem z tyłu za łokci
- opad tułowia w przód, dotknąć klatką piersiową ławki i szybko się
wyprostować. Skandować: przy opadzie — bim, przy wyproście — bam
- „Pajac". W staniu podskoki rozkroczno – zwarte z wymachem
ramion w bok i w dół.
Uwaga! Ciekawą formę ćwiczeń śródlekcyjnych mogą stanowić ćwiczenia z elementami współzawodnictwa w rzędach. Warunkiem koniecznym jest przestrzeganie jednakowej liczby dzieci w rzędach.
|